Od 2003 roku PFRON ogłasza kolejne edycje konkursu Otwarte Drzwi. Corocznie na konkurs wpływa kilkadziesiąt prac magisterskich i doktorskich poświęconych problematyce niepełnosprawności nadsyłanych przez uczelnie z całej Polski.
Konkurs na najlepsze prace magisterskie i doktorskie – Otwarte Drzwi
Dlaczego konkurs naukowy?
Istotą konkursu jest zwiększenie zainteresowania środowisk naukowych sprawami osób niepełnosprawnych. Fundusz stawia na promocję nagrodzonych prac. Po zakończonej edycji konkursu wydawane są publikacje z opracowaniem nagrodzonych prac. Autor najlepszej pracy doktorskiej otrzymuje nagrodę w wysokości 7 tysięcy złotych, zaś pierwsze miejsce w kategorii prac magisterskich nagradzane jest kwotą 5 tysięcy złotych. Drugie i trzecie miejsce to nagrody w wysokości kolejno: trzy oraz dwa tysiące złotych.
Trudna ocena prac
Prace nadesłane na konkurs oceniane są przez niezależną komisję, złożoną z przedstawicieli uczelni medycznych, kierunków humanistycznych oraz politechnik. Komisja dokonuje oceny prac magisterskich w trzech kategoriach:
- rehabilitacja społeczna,
- rehabilitacja zawodowa oraz rozwiązania technologiczne służące osobom niepełnosprawnym,
- rehabilitacja medyczna (dotyczy rozwiązań mających wpływ na lepsze funkcjonowanie osób niepełnosprawnych w życiu społecznym i zawodowym).
Odrębną kategorię stanowią najlepsze prace doktorskie. Konkurs Otwarte Drzwi został zainicjowany w 2003 roku. Był to jeden z elementów obchodów Europejskiego Roku Osób Niepełnosprawnych. Wobec pozytywnego oddźwięku pierwszej edycji, podjęto decyzję o kontynuacji projektu, jako wydarzenia cyklicznego organizowanego przez PFRON. Po rocznej przerwie (w 2006 r.), formułę konkursową na wniosek samego środowiska naukowego rozszerzono o prace doktorskie.
Coraz wyższy poziom Konkursu
Zdaniem prof. Doroty Podgórskiej-Jachnik (Uniwersytet Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy) – przewodniczącej Komisji Konkursowej: Nie jest to łatwy obszar badawczy. Problemem są opory mentalne promotorów, magistrantów przed tą tematyką, stereotypy i uprzedzenia, ogólnie niski stopień wiedzy o niepełnosprawności w naszym społeczeństwie, mała dostępność specjalistycznej literatury, liczne bariery metodologiczne, np. ograniczenia komunikacyjne badanych, jak i samych badaczy (np. nieznajomość alternatywnych form komunikacji dla osób niepełnosprawnych), trudności z doborem reprezentatywnych, jednorodnych, odpowiednio licznych grup w badaniach ilościowych, brak gotowych narzędzi badawczych. Z pewnością pozytywnym wskaźnikiem jest coraz wyższy poziom konkursu. Incydentalnie zdarzają się prace przypadkowe, o niskim poziomie naukowym, za to jest coraz większa konkurencja wśród prac najlepszych. Szczególnie wyrównany wysoki poziom utrzymuje się wśród prac doktorskich. Interdyscyplinarne jury konkursu (w tym gronie znajdują się przedstawiciele różnych uczelni i różnych nauk: medycyny, rehabilitacji, psychologii, pedagogiki specjalnej, nauk technicznych) musi zmierzyć się z trudnym zadaniem oceny prac bardzo różnorodnych tematycznie i metodologicznie. Dodatkowym kryterium, zdefiniowanym regulaminem konkursu, jest praktyczna użyteczność badań, dlatego czasem nie są nagradzane prace nawet bardzo dobre, ale o ograniczonej możliwości praktycznych zastosowań (np. niektóre wartościowe poznawczo analizy teoretyczne, historyczne, prawne).
Do konkursu dołączają wciąż nowe ośrodki akademickie, coraz śmielej zgłaszają udział szkoły niepubliczne, zwiększa się zainteresowanie konkursem uczelni medycznych, czy politechnicznych. Początkowo dominowały prace z zakresu rehabilitacji społecznej, obecnie większa liczba zgłoszeń z zakresu rehabilitacji medycznej i zawodowej zaczyna wyrównywać te proporcje.
Współpraca z uczelniami wyższymi
PFRON zaprasza do współpracy różne ośrodki naukowo-badawcze w kraju. Planuje wspólnie utworzyć warunki do rozwoju badań naukowych, rozwiązań technologicznych likwidujących bariery w zatrudnianiu osób niepełnosprawnych. Wspólnie z partnerami projektuje konkretne programy związane z rozwojem implementacji standardów stron internetowych. Dużym impulsem do zainteresowania tematem niepełnosprawności będą nowe programy badawcze czy pilotażowe programy technologiczne.
W 2016 Fundusz zyskał ważnego partnera. Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie był współtwórcą konferencji naukowej, na której były wręczane nagrody dla autorów najlepszych prac.